Kochane Żyrafy z Kenii

Kochane Żyrafy z Kenii - opracowanie: Michał Zarzycki

„Żyrafa tym głównie żyje, Że w górę wyciąga szyję. A ja zazdroszczę żyrafie, Ja nie potrafię.”
- Jan Brzechwa, "Żyrafa"

Czy wiesz, że… szyja żyrafy waży 272 kg i jest długa na 2 metry, oparta na zaledwie 7 kręgach jak u większości ssaków (cały kręgosłup składa się z 24 kręgów) np. u myszy i u ludzi. Pisał o tym Karol Darwin - ojciec ewolucji, dla którego to zwierzę stanowiło sporą zagadkę.

Majstersztyk matki natury

Cała budowa ciała żyrafy jest swoistym majstersztykiem ewolucji.
Charakterystyczną cechą żyrafy jest zatem jej niezwykle długa szyja. W odróżnieniu od pozostałych ssaków - wydłużone kręgi szyi żyrafy nachodzą na siebie w specjalny sposób (panewkowo), co nadaje jej nadzwyczajną giętkość. Dlatego żyrafa dowolnie wygina szyję i skręca. Dzięki temu może nie tylko czyścić sobie wszystkie części ciała, lecz także z precyzją dosięgać wysokich gałęzi akacji - źródła swego pożywienia. Precyzja z jaką zwierzę je zgarnia wskazuje, że dodatkowe zjadanie ptasich gniazd wraz z pisklętami nie jest przypadkiem, lecz celowym uzupełnianiem składników diety.

Żyrafa siatkowa - Park Narodowy Samburu w zachodniej Kenii - fot. P. Zarzycki

Zbadanie układu krwionośnego żywej żyrafy wcześniej nie było takie proste. Udało się to dopiero dzięki wszczepieniu w arterię szyjną zwierzęcia urządzeń mierzących ciśnienie krwi. Okazało się, że żyrafa ma najwyższe ciśnienie ze wszystkich ssaków – 280/180 w spoczynku, czyli ponad dwa razy wyższe od ludzkiego!
Jest to możliwe poprzez ogromne i silne serce, które mierzy ok. 60 cm, waży 11-14 kg i pompuje prawie 4 litry krwi na minutę, uderzając z częstotliwością 170 uderzeń na minutę. Dla porównania – tętno człowieka to mniej więcej 100 uderzeń mniej.
Ze względu na odległość dzielącą serce od mózgu, żyrafy wykształciły wyjątkowy układ krwionośny. Ta potężna pompa o ściankach grubości 7 centymetrów wytwarza ciśnienie skurczowe prawie trzykrotnie wyższe od ludzkiego i pompuje krew do reszty ciała. Szczególnie tętnica szyjna, doprowadzająca krew do mózgu, jak i żyła szyjna, odprowadzająca ją z powrotem do serca, musi mieć dużą średnicę. I rzeczywiście: obie maja średnicę ponad 2,5 centymetra, a dzięki wytrzymałej, elastycznej tkance, która je wzmacnia, są też silne i giętkie. Aby tak wysokie ciśnienie nie uszkodziło mózgu, krótko przed dotarciem do niego odpowiedni układ naczyń wyrównuje je do normalnego poziomu. Podczas pochylania się żyrafy, odpowiednie blokady w żyłach zamykają się. W ten sposób zwierzęta te nie dostają wylewu krwi do mózgu.

Kiedy długoszyja piękność pochyla głowę, by napić się wody lub wyskubać trawe sawanny, musi szeroko rozstawić przednie nogi. Czyni ją to wyjątkowo niezdarną. Dla lwów to najlepszy moment do ataku – złapania zębami za pysk i przewrócenia żyrafy.

Ciekawostką jest jeszcze fakt, iż ściany naczyń krwionośnych 2 metrowych nóg są grubsze i mniej elastyczne, przez co nie napełniają się jak balony krwią. Dodatkowo skóra opina kończyny niczym pończochy przeciwżylakowe, dzięki czemu żyrafom nie puchną nogi.

Żywa Wieża Obserwacyjna sawanny

Czy wiesz, że… żyrafa to najwyższe zwierzę świata?

To ponad 5 metrów elegancji. W porannej mgle żyrafy wyglądają jakby płynęły ponad trawami sawanny. Dzięki takiemu wzrostowi, żyrafa znajduje pożywienia na szczytach wysokich drzew, w miejscach niedostępnych dla innych roślinożerców i nigdy nie brakuje jej pożywienia.

Dodatkowym atutem tych gigantów sawanny jest ruchliwy i giętki język, liczący przeszło 40 cm. Język żyrafy jest najdłuższym językiem na świecie, który może osiągnąć nawet 45 cm, jest czarny i tak chwytliwy, że z łatwością owija się wokół gałązek.

W ciągu dnia żyrafy spędzają od 16 do 20 godzin na jedzeniu. Ponieważ należą do przeżuwaczy, sporą część dnia spędzają na rozdrabnianiu i żuciu pokarmy. Na pastwisko wychodzą między 6.00-9.00 rano oraz 15.00 a 18.00. Zwierzę to zjada dziennie do 35 kilogramów roślin. Skubią liście, gałązki, korę, kwiaty i owoce ponad 60 gatunków roślin, przede wszystkim liście, pączki, pędy i owoce akacji afrykańskiej.

Piją zazwyczaj raz w tygodniu 30-50 litrów na raz i dlatego podczas mojej podróży, tak trudno było spotkać je przy wodopoju. Jeśli pokarm jest zbyt suchy, przychodzą do wodopoju co 2 dni wcześnie rano bądź wieczorem. Podczas suszy potrafią obejść się bez wody przez kilka miesięcy, jeżeli mają tylko dostęp do świeżego pożywienia. Zamiast wody - soki z liści skutecznie ją zastępują. Żywią się one głównie trawami, liśćmi drzew i krzewów, w czym pomaga im imponujący wzrost.

Żyrafy obserwują kilometry przestrzeni, pozostają w kontakcie wzrokowym z innymi stadami żyraf i komunikują się z nimi. Z daleka widzą zbliżające się niebezpieczeństwo, przed którym mogą szybko uciec. Żyrafy nie poruszają się kłusem, jak np. konie albo psy, lecz inochodem, czyli jednocześnie podnoszą raz lewe nogi (przednią i tylną), a raz obie prawe. Ich nogi podobnie jak i szyja, osiągają długość ok. 2m, a kopyta to oręż naprawdę groźny – mają wielkość dużego talerza obiadowego i sa w stanie zmiażdżyć czaszke lwa.
Choć żyrafy sprawiają wrażenie ociężałych i powolnych, w rzeczywistości są szybkimi zwierzętami. Ich spory wzrost, cienkie nogi i długa szyja, nie przeszkadza im dobrze biegać. Duży samiec o wadze około 1300 kg potrafi galopować z prędkością 50-60 km/godz.

Wspomóż blog MichalZarzycki.pl w konkursie Blog Roku 2011 w kategorii TEEN na Facebooku i wyślij SMS - zaproś znajomych do akcji>>

Język żyrafy językiem mentorów i wizjonerów?

Naukowcy początkowo sądzili, że żyrafa jest krzyżówką wielbłąda i lamparta. Ten błąd został utrwalony w naukowej nazwie żyrafy – Giraffa camelopardalis.

Te zalety spowodowały, iż pradawne kultury afrykańskie już od tysięcy lat otaczały żyrafę czcią i szacunkiem. Wizerunek tego stworzenia często pojawia się na prehistorycznych malowidłach naskalnych.

Już w piśmie starożytnego Egiptu – hieroglifach – obraz żyrafy oznaczał przepowiadanie przyszłości czyli coś, co się dopiero wydarzy. To z uwagi na fakt posiadania długiej szyi, dzięki której żyrafy wznosiły się ponad wszystkie inne zwierzęta i korony drzew, a zasięg ich wzroku padał znacznie dalej niż pozostałych. Podobnie widzi człowiek posługujący się „językiem żyrafy” – znacznie dalej niż to, co się pozornie wydaje, spogląda ponad to, co przyziemne i mało ważne – jest wizjonerem.

„Język żyrafy” to język serca:
• Szczerość
• Umiejętność słuchania
• Zrozumienie(empatia)
• Wyrozumiałość
• Cierpliwość
• Bez oceniania i krytykowania
• Mówienie o swoich uczuciach
• Reakcja na potrzeby i uczucia innych

Językowi żyrafy przeciwstawiamy tzw. „język szakala”:
• Rani
• Krytykuje
• Osądza, obraża, oskarża, grozi
• Atakuje
• Liczą się tylko moje uczucia i ja
• Narzuca swoje zdanie
• Agresja

Terytorium, życie i obyczaje żyraf

W naturze żyrafy zamieszkują sawanny afrykańskie na południe od pustyni Sahary. Wybierają te miejsca, gdzie pojawiają się drzewa.

Żyrafa kenijska-tzw. masajska (Giraffa camelopardalis tippelskirchi)- fot. P.Zarzycki

Obecny zasięg występowania gatunku obejmuje tereny Afryki subsaharyjskiej od Czadu po północną Botswanę, Natal i Transwal – dawne prowincje RPA. Wcześniej występowały w Afryce Zachodniej, gdzie wyginęły poza szczątkową populacją w Nigrze.

W Afryce Południowej zostały reintrodukowane do rezerwatów. Reintrodukowane w biologii oznacza: przystosowane i ponownie wprowadzone na stare miejsca bytowania, na miejsca gdzie kiedyś tam żyły, lecz wcześniej zostały wytępione.
Siedliskiem żyraf są suche tereny trawiaste (sawanny) i lasy parkowe.

Żyrafa kenijska, zwana również żyrafą masajską (Giraffa camelopardalis tippelskirchi) – parzystokopytny ssak roślinożerny oraz najwyższy gatunek z obecnie żyjących ssaków lądowych. Zamieszkuje afrykańskie sawanny południowej Kenii oraz niemal całej Tanzanii. W Kenii zamieszkuje piękne Parki Narodowe: Masai Mara, Amboseli oraz Tsavo West., które miałem możliwość zobaczyć. Wyróżniają się od innych podgatunków żyraf nieregularnymi plamkami na całym ciele. Mają krótki pęk włosów na końcu ogona. Żyrafy te posiadają dwa krótkie rogi na czubku głowy.

W ramach tego gatunku wyróżnia się aż 12 podgatunków żyrafy, głównie o odmiennym paskowaniu i umaszczeniu. Podczas podróży po Kenii udało mi się dostrzec 2 rodzaje żyraf: żyrafy masajskie tzw. gwiaździste (Giraffa camelopardalis) i żyrafy siatkowe (Giraffa reticulata) z północno-zachodzniej Kenii oraz podgatunek - żyrafy Rothschilda reintrodukowane do Parku Narodowego Lake Nakuru.

.....
Żyrafa siatkowa z Samburu ........ Żyrafa masajska z Masai Mara

Pomiędzy tymi dwiema skrajnymi odmianami istnieje wiele form pośrednich. Dwie glówne to żyrafa północna potocznie zwana siatkową i żyrafa południowa nazywana też gwiaździstą.
Żyrafa północna ma beżowobrązową sierść z jasnymi liniami układającymi się w siatkowy wzór.
Żyrafę południową można rozpoznać natomiast po dziesiątkach ciemnych gwiaździstych plamek, które zdobią jej jasną sierść.

Ciekawostka może tu być fakt, iż rekordowe wymiary zanotowane zostały u samca żyrafy Rotschilda - wynosiły 5,87 m wysokości i 2000 kg masy ciała.

Większość żyraf żyje w stadach 2-12 żyraf i innych zwierząt liczących nawet po kilkadziesiąt osobników ok. 50 sztuk, często przebywając razem z zebrami i antylopami. W tych mieszanych stadach pełnią rolę daleko widzących "wartowników" stad. Wiele gatunków żyraf z afrykańskich równin jednak nie żyje w grupach.

Żyrafy nie są zwierzętami terytorialnymi. Wśród samców panują hierarchiczne układy. Często można zobaczyć, jak samce stoją obok siebie i tarmoszą się, opuszczając i kręcąc głowami. Te ciosy mogą być tak silne, że czasami szyje zwierząt splatają się w uścisku. To zachowanie, określane jako „obcałowywanie”, jest często mylnie uważane za zaloty między samcami i samicami.

Żyrafa siatkowa - fot. P. Zarzycki

Dorosłe żyrafy ważą: do 2 ton – samce i około 1 tony – samice.
Dorosłe samce osiągają wysokość dochodzącą do 5,5 metra wysokości, aczkolwiek zarejestrowano osobniki, których wysokość osiągała nawet 6,5 m wzrostu. Samice natomiast osiągają wysokość nieco mniejszą, dochodzącą do ok. 5 m wysokości.

Samice mogą zajść w ciążę już w wieku 4 lat, która trwa ok. 14 miesięcy. Nawet noworodek żyrafy jest wielki: ma wysokość około 180-200 cm i waży ok. 50-75 kg. Już po 15 minutach staje na chwiejących się nóżkach i może ssać mleko. Ssie mleko matki ok. 1 rok, a dojrzewa już w wieku 4 lat. Ponad połowa młodych ginie w pierwszych miesiącach życia, padając ofiarą drapieżników. Główną przyczyną ich śmiertelności nie jest skręcony karku przy porodzie, lecz drapieżniki. Młode żyrafy padają ofiarą lwów, hien i likaonów - dla dorosłych żyraf jedynym zagrożeniem są lwy. Największe afrykańskie koty wybierają odpowiednie miejsce i moment, by zaatakować kilkakrotnie większą od siebie żyrafę.
Matki żyraf starają się chronić młode atakując napastników, głównie lwy czy hieny, ostrymi racicami wielkości dużego talerza obiadowego. Takie kopnięcie jest na tyle silne, iż może doprowadzić do zmiażdżenia czaszki lwa lub roztrzaskania kręgosłupa.

Żyrafa jest ssakiem roślinożernym, oraz najwyższym z żyjących obecnie zwierząt. To jedyny gatunek zwierzęcia, u którego wzrost mierzy się do czubka głowy, nie do kłębu.

Ciekawostką jest fakt, iż żyrafy są spokrewnione z jeleniami i bydłem rogatym, jednak należą do osobnej rodziny żyrafowatych (Giraffidae), razem z najbliższym krewniakiem okapi. Żyrafy żyją od 20 do30 lat.

Zapewne właśnie wszystkie te niezwykłe cechy budowy ciała oraz zwyczaje sprawiają, że żyrafy należą do grupy najpiękniejszych zwierząt Afryki.

Park Żyraf w Nairobii - Kenia (marzec 2010) - fot. R. Zarzycka

Żyrafy są bardzo sympatyczne i miłe w dotyku, a w centrum żyraf Nairobi w Kenii można je pogłaskać, nakarmić i nawet pocałować. Pamiętajcie tylko, żeby umyć potem ręce i buzię.

Michał Zarzycki
http://www.michalzarzycki.pl/

Proszę klikij LUBIĘ TO na profilu BLOG michalzarzycki.pl >>
Dziękuję

==

Film z Safari z Kenii (luty/marzec 2010) >>

... ...

Moje blogi :

KIBOKO - "rzeczny koń" Afryki
Pierwszy człowiek na Ziemi pochodził z okolic jeziora Turkana >>
W królestwie słoni >>
SERWAL czyli sienkiewiczowski WOBO >>
Czy można zaobserwować Pole Magnetyczne Ziemi?
Pierwszy dzień listopada >>

Ciekawe i polecane blogi o innej tematyce >>>